- خرید اصولی کتاب؛ چطور مثل یک قهرمان، کتاب حضوری و آنلاین بخریم؟
اگر مانند کتاب‌‌خوان‌‌های حرفه‌‌ای به دنبال خرید اصولی کتاب هستید، حتما در مرحله خرید کتاب، سوال‌‌های بسیاری برایتان پیش آمده است.
از چه کتاب فروشی یا انتشاراتی کتاب بخرم؟
از چه نویسنده‌‌ای و یا مترجمی؟
اصولا چه نوع کتابی مناسب من است؟
پس چگونه یک کتاب مناسب برای مطالعه انتخاب کنم؟
به غیر از این سوالات، موارد بسیار دیگری هم وجود دارند که ممکن است ذهن شما را در هنگام خرید کتاب به خود مشغول کند. در شرایط کنونی و با توجه به افزایش قیمت کتابها، افراد تمایل ندارند که ابتدا هزینه کنند و سپس به این موضوع بیندیشند که آیا کتاب، مناسب آنها بوده است؟ بنابراین تلاش دارند که در ابتدای امر تحقیق کافی داشته باشند و سپس کتاب مناسب خود را خریداری کنند.
در این مقاله به بررسی نکاتی خواهیم پرداخت که در خرید کتاب به شما یاری رسانده، تا بتوانید موارد مهمی را که نمی‌‌دانستید یاد بگیرید.
فکر می‌‌کنید این نکات تا چه اندازه تصمیم شما را به عنوان خریدار شکل خواهد داد؟ خاطر نشان میگردد که مطالب موجود در این مقاله برای خرید حضوری و آنلاین کتاب مناسب است (البته ممکن است مواردی از این مقاله را برای خرید آنلاین نتوانید استفاده کنید).
نیاز خریدار؛ مهم‌‌ترین دلیل برای خرید کتاب
اولین نکته برای خرید کتاب، نیاز شما به عنوان خریدار است. شما در ابتدای امر باید نیاز خود را از خرید کتاب مناسب مشخص کنید.
آیا این نیاز مربوط به پیشرفت در کارتان است؟
مربوط به کودک شماست؟
مربوط به کتب درسی شماست؟ آیا در نظر دارید آن را به یک دوست هدیه بدهید؟ و …. . در واقع باید مشخص کنید هدف شما از خرید کتاب چیست.
این مرحله کمک شایانی به شما کرده که مراحل بعدی را به آسانی و به سرعت پشت سر بگذارید و بتوانید خرید مناسبی داشته باشید.
انتخاب موضوع کتاب توسط خودتان
حال باید به سراغ موضوع کتاب مورد نیاز خود بروید. این شما هستید که موضوع کتاب مورد نظرتان را تعیین کرده و مشخص می‌‌کنید که مایل به خواندن چه کتابی هستید؛ تاریخی، علمی، روان‌‌شناسی، درسی، آموزشی، مهارتی، دینی، اساطیری و بسیاری موضوعات دیگر که شما با توجه به نیازتان آنها را تعیین نموده‌‌اید.
اگر اطلاعاتی در مورد انواع موضوعات مختلف ندارید، می‌‌توانید با یک جستجوی ساده انواع آن را پیدا کنید. هر چند این امکان وجود دارد که قبل از خرید، نام کتاب را جستجو کرده و در سایت‌‌هایی که به معرفی کتاب پرداخته‌‌اند، موضوع کتاب مورد نظرتان را پیدا کنید و بسنجید همان کتابی است که شما نیاز دارید یا نه.
آیا شما واقعا مخاطب کتاب مورد نظرتان هستید؟
هر کتابی یک جامعه هدف دارد و برای هر سلیقه‌‌ای در بازار، کتاب مناسب آنان موجود است (به غیر از کتابهای ممنوع‌‌الچاپ در ایران که فقط امکان استفاده از فرمتpdf آنها وجود دارد).
مخاطبین کتابها متفاوت هستند، به عنوان مثال کتابهای رمان متناسب سنین نوجوان تا کهن‌‌سال وجود دارد، پس هر شخص با توجه به این که کتاب را برای چه کسی خریداری خواهد کرد (خودش یا دیگری)، می‌‌تواند کتاب مورد نظر خود را پیدا کند.
برخی از دسته‌‌بندی‌‌های مخاطبین شامل سن، شغل و کار، درسی و تحصیلی، جنسیت و نقش خانوادگی و … هستند.
البته بعضی مواقع ممکن است افراد توجهی به نوع مخاطب کتابها نکنند، ولی این نکته جزء موارد مهم برای کسانی است که تمایل دارند برای اولین بار یک کتاب را خریداری و مطالعه کنند.
کتابهای مناسبتی؛ برای رویدادهای خاص
بعضی از کتابها هم هستند که توسط سازمان‌‌ها یا انتشارات‌‌ها، برای مناسبت‌‌های خاص نوشته یا چاپ شده تا افراد بتوانند بسته به نیاز خود آنها را خریداری کنند، به طور مثال کتابهای مرتبط با روز معلم، اعیاد و ….
نقش انتشارات کتاب در خرید شما
انتشارات جزء فاکتورهایی از خرید کتاب است که نیاز به تامل دارد. با توجه به این که در ایران حق کپی رایت رعایت نمی‌‌گردد، یک کتاب از یک نویسنده غیرایرانی توسط چندین انتشارات به چاپ می‌‌رسد.
وقتی شما انتشارات مناسب را انتخاب کردید، از این بابت که محتوای کتاب در ترجمه به درستی بیان شده و انتشارات مورد نظر اعتبار لازم را دارا است، خیالتان آسوده خواهد بود. پس حتما در کتاب‌‌هایی که چندین انتشارات آن را چاپ کرده‌‌اند، توجه به اسم انتشارات کتاب خیلی مهم بوده و تا حدودی مهر تایید بر انتخاب شما است.
لازم به ذکر است در پاره‌‌ای از مواقع، بعضی از نویسندگان ایرانی، بعد از یک نوبت چاپ یا بیشتر، قرارداد خود را با انتشارات فسخ کرده و با انتشارات دیگری با همان کتاب اولیه، همکاری میکنند. این مسئله حتما در موقع خرید کتاب‌‌هایی با نویسنده ایرانی باید مد نظر قرار گیرد.
اهمیت تخصص مترجم در ترجمه کتاب
مترجم کتاب از این لحاظ مهم است که وقتی مترجمی مورد قبول جامعه کتاب خوان باشد، شما تا انتها با ترجمه وی همراه خواهید شد. اما اگر همان مترجم آن کتاب را به خوبی ترجمه نکرده باشد، با وجود شناخته شده بودن وی، حاضر به ادامه خواندن نخواهید شد؛ مگر به دلیلی مجبور به خواندن آن باشید.
به عنوان مثال کتابهای تخصصی در هر زمینه، مترجم متخصص در همان رشته را نیاز دارند. این مسئله به فرد کتاب خوان کمک کرده که از خواندن آن کتاب لذت ببرد؛ گویی که کتاب را به همان زبان اصلی نویسنده‌‌اش مطالعه می‌‌کند (البته امید است که تمام مترجمین حق مطلب را در زمان ترجمه کتب ادا نمایند).
وقتی از طرف شما انتشارات معتبری انتخاب شود، در بیشتر مواقع (البته نه صد در صد) مترجم آن کتاب هم معتبر است؛ زیرا بیشتر انتشارات‌‌ها اعتبار خود را به خاطر مترجم نامناسب خدشه‌‌دار نکرده و ترجیح آنان این است که هم‌‌چنان معتبر باقی بمانند.
کاربرد اطلاعات روی جلد کتاب چیست؟
روی جلد کتاب عنوان، نام نویسنده، نام مترجم، کلمات کلیدی عنوان شده روی جلد و در پشت جلد (البته نه همیشه) توضیحی در مورد نویسنده یا کتاب یا قاچی از کتاب نوشته شده است.
در واقع قاچی از کتاب حکم قلاب آن را دارد. توجه به جلد کتاب، کمک شایانی به شما نموده که آیا نویسنده آن، فرد معروفی است؟ آیا مترجم آن معتبر است؟ (مترجم متخصص).
در ضمن با توجه به کلمات کلیدی ذکر شده روی جلد، احتمالا تا حدودی بتوان متوجه موضوع کتاب شد. کتاب‌‌هایی که پشت جلد آنها توضیحاتی دارد به خریدار کمک شایانی کرده که از موضوع کتاب اطلاعاتی را بدست آورده و خرید وی را تا حدودی آسان نماید.
خصوصا کتاب‌‌هایی که در پشت جلد قاچی از کتاب را آورده‌‌اند، کمک کننده هستند.
سهم قالب کتاب در کمک به خریدار چیست؟
کتابها قالب‌‌های متفاوتی دارند که برای شما در انتخاب و خرید کمک‌‌کننده هستند. برخی از قالب‌‌های کتاب عبارتند از: داستان و رمان، داستان کوتاه، شعر، رنگ آمیزی، نقد و بررسی، پرسش و پاسخ، طنز، زندگی نامه و … . قالب از این لحاظ به یاری شما خواهد آمد که چه در خرید حضوری و چه آنلاین، وقتی قالب کتاب مورد نظرتان را به فروشنده بگویید یا در بعضی سایت‌‌ها به جستجو بپردازید؛ بتوانید کتابهای آن حوزه را مشاهده و مورد مقایسه قرار داده تا انتخاب مناسبی داشته باشید.
دانستن قالب کتاب، حتی در مواردی که شما نام نویسنده یا انتشارات را نمی‌‌دانید، به شما یاری می‌‌رساند تا کتابها و انتشارات موجود در آن قالب را ببینید و جستجوی خود را برای خرید کتاب تکمیل کرده تا بتوانید کتاب مناسبی بیابید.
تاثیر سبک نوشتار نویسنده / مترجم در خرید کتاب
قلم بعضی نویسندگان یا مترجمین سنگین است؛ مطالب را به گونه‌‌ای به نگارش در می‌‌آورند که ممکن است خواننده با یک بار خواندن بعضی جملات متوجه منظور وی نشده و مجبور باشد جمله یا جملات را مجددا خوانده تا منظور وی را به طور کامل متوجه شود.
از طرف دیگر بعضی نویسندگان یا مترجمین قلمی روان دارند و افراد به آسانی متوجه منظور آنها شده و این مسئله کمک کرده تا مخاطبین با کتاب آنها ارتباط بیشتری بگیرند. البته افرادی وجود دارند که با قلم‌‌های سنگین هم به راحتی ارتباط برقرار میکنند و این موضوع کاملا به خریدار کتاب بستگی دارد.
شایان ذکر است افرادی هم وجود دارند که همیشه به دنبال آثار یک نویسنده خاص هستند و برای آنها نام نویسنده اولویت دارد. مدام به دنبال این هستند که اگر کتابی جدید از این نویسنده منتشر شد حتما آن را خریداری کنند. برای این دسته از خوانندگان، چه نویسنده سنگین بنویسد یا روان، اهمیتی ندارد؛ چرا که آنها با آن سبک نوشتار ارتباط برقرار کرده‌‌اند.
در شناسنامه کتاب چه اطلاعاتی نهفته است؟
وقتی کتاب را باز کنید، در یکی از صفحات اول آن، شناسنامه کتاب را خواهید دید که شامل عنوان، نام نویسنده و مترجم، نام ناشر، موضوعات آن، تیراژ و کلی فاکتور مناسب دیگر است که به شما بابت آشنایی بیشتر با کتاب مورد نظر یاری رسانده تا بتوانید کتاب مناسبی انتخاب کنید.
فهرست کتاب؛ گویای پوشش مطالب آن با موضوع مورد نظر خریدار
فهرست کتاب هم جزء موارد بسیار کمک کننده در خرید کتاب است. در خرید آنلاین، چند صفحه ابتدایی کتاب که شامل فهرست هم بوده، جهت دانلود و مطالعه در اختیار مخاطب قرار داده خواهد شد. در بیشتر مواقع با خواندن فهرست کتاب تا حدودی متوجه مطالب مطرح شده خواهید شد، از جمله این که کتاب چند فصل دارد و چه مباحثی از موضوع را پوشش داده است.
همچنین می‌‌توانید موارد دیگری را نیز مد نظر قرار دهید از جمله این که آیا کتاب با توجه به عنوان قید شده روی جلد و فهرستی که دارد، با موضوعی که شما به دنبال آن بودید هم‌‌خوانی دارد؟ آیا این کتاب شما را در حل مسئله مورد نظرتان راهنمایی خواهد کرد؟ اگر فهرست کتاب با موضوع مورد نظر شما هم‌‌خوانی نداشته باشد؛ در این مرحله کتاب را خریداری نکرده و مجددا به دنبال کتابی بگردید که موضوع مورد نظر شما را پوشش دهد.
آشنایی با مشخصات فیزیکی کتاب در خرید
ظاهر کتاب دارای مشخصاتی است که برای بعضی افراد مهم است. مشخصات فیزیکی کتاب شامل نوع جلد، نوع کاغذ، نوع صحافی و قطع کتاب است. انواع جلد کتاب عبارتند از:
جلد گالینگور یا سخت: این نوع جلد از نوع سخت است و که به دو دسته تقسیم می‌شود: دسته اول که روی جلد ساختار سخت دارد و مواد تشکیل دهنده آن از مواد مختلفی مانند چرم، چرم مصنوعی، پارچه و مخمل که باعث دوام بیشتر و شکیل شدن محصول خواهند شد، استفاده میگردد. برای مثال از قرآن، دیوان اشعار و… می‌‌توان نام برد که دارای این نوع جلد هستند. در نوع دیگر فقط از سلفون در روی جلد استفاده شده است.
جلد شومیز: اگر در ساخت جلد کتاب از انواع مقواهای نازک استفاده کرده باشند، به آن جلد شومیز گویند. اکثراً کتابهای آموزشی از این فرآیند در تولیدشان استفاده شده است.
جلد پانچ و فنر: جلد پانچ و فنر در مواردی کاربرد دارد که نیاز باشد کتاب را راحت‌‌تر باز کرد. این نوع جلد بیشتر برای کتابها یا بروشورهایی کاربرد دارد که به دفعات زیاد مورد استفاده قرار خواهند گرفت. در بعضی موارد ممکن است در تولید دفاتر هم از آن استفاده شود.
انواع کاغذ استفاده شده در کتابها عبارتند از:
کاغذ تحریر: این کاغذ دارای سطح بافت‌‌دار و قدرت جذب خوبی بوده و اصولاً در مواردی که نیاز به چاپ متون باشد از آن استفاده می‌شود، ولی تصاویر رنگی روی این کاغذ به دلیل جذب کاغذ، مقداری مات و کدر خواهند شد. از این کاغذ برای چاپ اوراق اداری و انواع کتابها استفاده میکنند.
کاغذ گلاسه: روکش آن براق و درخشان است که این امر باعث بهبود کیفیت چاپ و همچنین شکیل شدن اثر خواهد شد. این کاغذ برای کتابهای کودکان و نوجوانان و همچنین پوستر تبلیغاتی، بروشور و تراکت‌‌ها نیز استفاده می‌شود.
کاغذ بالکی: این نوع کاغذ که به آن کاغذ بالکی یا کاغذ سبک بال نیز گفته شده، کاغذی بسیار سبک اما ضخیم و دارای تخلخل (سوراخ‌های ریز) است. این کاغذ با رنگ‌های طبیعی کرم و طوسی در بازار موجود بوده و به دلیل رنگ خاص خود، در هنگام مطالعه چشم را نمی‌آزارد.
بر روی این کاغذ فرایند شیمیایی خاصی انجام نگرفته و اکثراً در مواردی مانند رمان‌ها و یا کتابهای قطور از آن استفاده گردیده، دلیل آن هم سبکی و هم چنین قرارگیری صفحات کتاب بر روی هم است که خواننده بتواند کتاب را رها کند بی‌آنکه نگران گم‌شدن صفحات باشد. به کتابی که به این نحو تولید شده کتاب سبز نیز گویند، زیرا قابلیت بازیافت و برگشت به طبیعت را دارد.
انواع صحافی در کتابهای موجود در بازار عبارتند از:
صحافی با چسب: در این نوع صحافی، کاغذ‌های کتاب را تا میکنند و برای صحافی چسب می‌‌خورند تا در کنار یکدیگر تثبیت شده و در نهایت جلد روی آن سوار خواهد شد.
صحافی چسب و دوخت: در این نوع از صحافی هم از چسب و هم از دوخت استفاده گردیده و بیشتر این کار را در مورد کتاب‌‌هایی که ارزش بیشتر دارند یا این که قطورتر هستند انجام میدهند تا ماندگاری اثر بیشتر شود.
صحافی جلد سخت: به فرآیندی در صحافی گویند که شامل جلدسازی بوده و بیشتر در مورد کتابهای نفیس یا کتابهای قطور و با ضخامت بالا انجام می‌گیرد.
به ابعاد و اندازه‌‌هایی که کتاب برش خورده قطع کتاب گویند که رایج‌‌ترین آنها شامل موارد زیر است:
قطع رحلی در ابعاد 33X24 cm
قطع وزیری در ابعاد 24X17 cm
قطع پالتویی در ابعاد 21X10.5 cm
قطع خشتی در ابعاد 22X21.5 cm
قطع جیبی در ابعاد 14X10 cm
قطع رقعی در ابعاد 21X14 cm
حال شما می‌‌توانید با آگاهی در زمینه مشخصات فیزیکی کتاب که ارائه شده است، خرید مناسب‌‌تری داشته باشید.
جلد و ظاهر کتاب می‌‌تواند جذاب باشد؟
با توجه به مورد قبلی، در مورد جلد و ظاهر کتاب صحبت شد. اما باید این نکته را مدنظر داشت که بعضی از کتابها به دلیل تصاویر روی جلد و عنوان، در همان نگاه اول مخاطب را جذب خود کرده، که در بعضی مواقع ناشی از قدرت انتشارات کتاب است.
کیفیت چاپ کتاب برای فروشنده مهم است یا خریدار؟
کیفیت چاپ هم برای خواننده و هم برای انتشارات مهم است. این مسئله که متون با سایز مناسب چاپ شده باشد، فاصله بین خطوط و پاراگراف‌‌ها مناسب باشد، به چشم آسیب نرساند و باعث خستگی چشم نشود برای بعضی خریداران از اهمیت بالایی برخوردار است.
البته برخی از ناشرین به دلیل این که قیمت کتاب در محدوده مناسبی باشد، ممکن است به این موضوع اهمیت ندهند. به عنوان مثال در حوزه کتاب کودک این موضوع برای والدین از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. در حوزه کتابهای تخصصی نیز کیفیت چاپ مهم است.
ثبت نوبت چاپ و افتخارات نویسنده در روی جلد کتاب
نوبت چاپ هم جزء مواردی است که برای بسیاری از افراد اهمیت خاصی دارد. نوبت چاپ بالا برای آنها حاکی از آن است که کتاب بسیار مناسب و قدرتمندی است، هر چند که مواردی اتفاق افتاده که کتاب دارای نوبت چاپ بالایی بوده اما برای افرادی در همان حوزه گیرایی خاصی نداشته و مناسب نبوده است.
البته این مسئله به ندرت اتفاق افتاده اما نباید از آن چشم پوشی کرد و آن را نادیده گرفت.
در روی جلد بعضی از کتابها، کلمه پرفروش‌‌ترین یا افتخارات نویسنده ذکر شده است که به خریدار کمک کرده از انتخاب خود مطمئن شده و یا حتی در این زمینه از طریق سایت‌‌ها و منابع دیگر اطلاعات بیشتری را کسب کند.
کتاب چاپ اولی داغ یا ویرایش شده آن؛ کدام را ترجیح می‌‌دهید؟
این مورد هم جزء موارد بسیار کمک کننده به خریدار است تا از این مسئله مطمئن شود که ایرادات موجود در کتاب با ویرایش جدید برطرف شده باشد.
البته کتاب‌‌هایی هم هستند که در ویرایش جدید آنها هنوز ایراداتی وجود دارد، اما با توجه به موارد قبلی که گفته شد، برای بعضی از انتشارات می‌‌توان ویرایش جدید را معتبر دانست.
شایان ذکر است که بعضی افراد ترجیح میدهند که حتما چاپ اول بعضی کتابها را که تازه و داغ است خریداری و مطالعه کنند؛ این موضوع کاملا شخصی بوده و به خریدار بستگی دارد.
ارزش محتوای کتاب یا اهمیت قیمت آن؛ کدامیک؟
با توجه به روند رو به رشد قیمت کاغذ، به طبع قیمت تمام شده کتابها هم بیشتر شده و بعضا افراد ترجیح داده کتابهای چاپ قدیم که ارزان‌‌تر هستند را خریداری کنند. هر چند ممکن است بعضی از موارد یاد شده فوق الذکر مانند کیفیت چاپ و یا ویرایش غلط‌‌های چاپی کتاب در آنها رعایت نشده باشد.
افرادی هم هستند که با وجود قیمت بالای کتاب، به دلیل کمکی که آن کتاب به آنها خواهد کرد و راه‌‌گشای بسیاری از مسائل‌‌شان است؛ این هزینه اولیه را پرداخت نمایند و در عوض در آینده از مطالب مهم موجود در کتاب سود جویند؛ این مورد هم بسته به نظر شخصی خریدار دارد.
ترتیب موارد ذکر شده ممکن است برای افراد مختلف متفاوت باشد و حتی ممکن است برای افرادی مواردی مهم دیگری وجود داشته باشد که در این مقاله بیان نشده است؛ اما موارد عنوان شده جزء نکات کلیدی و مهم در خرید کتاب بوده که افراد برای خرید کتاب به هر دو شیوه می‌‌توانند از آن استفاده نمایند.
پاسخ‌ها